Ik was midden dertig toen ik een kale kruin kreeg”, vertelt Dennis Pasman uit Den Helder.,,Topfit was ik, maar gevoelsmatig maakte die kale plek een oude man van me. Het paste niet bij me, ik wilde ervan af. Ik besloot het direct goed aan te pakken met een haartransplantatie.” Een hoofdhaar heeft een gemiddelde levensduur van vier tot zes jaar en maakt drie fases door. Als de laatste fase voorbij is, valt de haar uit,,Er groeien gemiddeld zo’n honderdduizend haren op een hoofd, die dus allemaal in een andere fase zitten”, legt Edwin van Wooning, directeur van de Nederlandse Haarstichting, uit.
Het verlies van circa honderd haren per dag is normaal. Daar word je niet kaal van, want er wordt meteen een nieuwe haar aangemaakt. Een haarzakje kan gemiddeld vijfentwintig keer een nieuwe haar produceren. Van kaal worden is pas sprake als de haren steeds zwakker terug gaan groeien tot het haarzakje het ten slotte helemaal opgeeft.” Dertig procent van alle dertigers, veertig procent van de veertigers en de helft van de vijftigers krijgt ermee te maken.
Erfelijk bepaald
Het zijn vooral je genen die bepalen of je kaal wordt. Het hormoon testosteron speelt daarbij een rol. Kale mannen hebben niet meer testosteron dan harige seksegenoten, zoals veel mannen met een terugtrekkende haargrens graag beweren, maar hun haren zijn gevoeliger voor een hormoon dat in de haarwortel uit testosteron wordt gemaakt: dihydrotestosteron (DHT). DHT bindt zich aan een eiwit, de receptor, in een haarzakje’’, legt dermatoloog Cherief Janmohamed uit. Daardoor wordt het haarzakje kleiner, met als gevolg dat de groeicyclus van een haar wordt verstoord. Die wordt teruggebracht tot zes maanden, terwijl dat vier tot zes jaar hoort te zijn. Ook de volgende haren die de follikel produceert, worden steeds dunner. Totdat het haarzakje permanent op non-actief gaat. Het haar trekt zich op mannenhoofden bijna altijd op dezelfde wijze terug: eerst worden de inhammen aan de voorkant groter, daarna ontstaat een steeds dunnere plek aan de bovenzijde van het achterhoofd. Dat proces is erfelijk bepaald.”
DE LEVENS- CYCLUS VAN EEN HAAR
Een haarzakje, de follikel, kan circa 25 keer een nieu- we haar produce- ren. Daarna sterft- ie af. In de drie tot vijf jaar dat een haar op je hoofd staat, maakt hij drie fases door.
In de anagene fase begint een haar te groeien. Vervolgens komt hij in de kata- gene fase. Dat is de overgang naar de rustfase of tele-
gone fase waarin een haar uitvalt. Omdat er gemid- deld 100.000 haren op je hoofd staan die allemaal in verschillende fases zitten, is het verlies van honderd haren per dag normaal. Overigens zijn niet alle follikels even actief. Tussen het produceren van twee haren kan wel een paar jaar zitten.
Pillen slikken
Ondanks die genetische aanleg zijn er manieren om te houden wat je hebt, zegt Mirjam Broerse, verbonden aan Intermedica in Wijchen, een kliniek die zich richt op haarbehoud. Tegen erfelijke haaruitval werken finasteride en vooral dutasteride. Die bevatten een stofje dat belemmert dat testosteron wordt omgezet in DHT. Zo wordt voorkomen dat de werking van het haarzakje negatief wordt beïnvloed. Geduld is vereist: het duurt een jaar voor je effect ziet. En als je stopt met slikken zet de kaalslag geleidelijk weer in. Voor beide middelen is een recept van een huisarts of dermatoloog vereist. Van oorsprong zijn het geneesmiddelen tegen prostaatvergroting, de dosering is voor gebruik bij haarproblemen aangepast. Werken haargroeimiddelen die online en bij de drogist worden aangeboden ook?Vrij verkrijgbare middelen zijn weinig effectief bij erfelijke kaalheid”, zegt Janmohamed., Ze kunnen soms wel helpen bij haaruitval veroorzaakt door bijvoorbeeld stress. Of als gevolg van een ziekte of te snel afvallen. Maar in die gevallen is de kans groot dat het haar vanzelf weer aangroeit.”
Haartransplantatie
Heeft een haarzakje het definitief opgegeven en je wilt tóch een bos, dan is een haartransplantatie de enige optie. Daarbij worden haren inclusief een klein stukje huid verwijderd uit de haarkrans achter op het hoofd en op een andere plaats ingeplant. De haren die in de haarkrans groeien zijn ongevoelig voor erfelijke kaalheid. Wat de techniek betreft, zijn afgelopen decennia grote stappen gezet, stelt Cor van Oijen, directeur van kliniek Transhair in Vlijmen.,,Veertig jaar geleden werden in één haal zo’n vijftien haartjes uit het achterhoofd geponst en vooraan weer ingeplant. Daarbij ontstond telkens een wond van 6 tot 8 millimeter. Dat zorgde voor littekens en voor een onnatuurlijk resultaat.” Bij de nieuwste methode wordt een groepje van enkele haren, een ‘graft’ genaamd, met een holle naald uit het donorgebied gehaald en op de kale plek herplaatst. Daarbij zijn de naalden relatief dun. Daardoor kunnen meer follikels op een vierkante centimeter herplaatst worden en dat zorgt voor een veel natuurlijker, subtieler resultaat”, legt Van Oijen uit. Na twee tot vier weken valt een getransplanteerde haar weer uit. Maar drie maanden later groeien er nieuwe haren uit de follikels en na negen tot twaalf maanden is het resultaat optimaal.
Toch is het niet al goud dat er blinkt. Zo is het aanbod aan donorharen beperkt: 18.000 tot 20.000 grafts, waarvan iets meer dan een derde herplaatst kan worden zonder dat het tot zichtbare littekens in het donorgebied leidt. Het aantal grafts dat bij een volwassen man gedurende zijn hele leven daadwerkelijk gebruikt kan worden is dus 6000 à 7000. En net als bij elke ingreep zijn er risico’s. In Nederland mogen transplantaties door elke BIG geregistreerde arts worden gedaan. Maar dat maakt ze niet automatisch tot specialisten. Van Oijen: ,,Bij verkeerd handelen kan donorhaar beschadigd raken en verloren gaan. Zonde, want je kunt elke donorhaar maar één keer gebruiken. Ook kan haar verkeerd teruggeplaatst worden, waardoor het tegen de groeirichting in gaat groeien. En een hoofd vol kruinen wil je ook niet. Daarom krijgen de artsen die voor ons werken intern een opleiding van zes maanden.”
Beroemde haren
In Nederland vinden circa 8000 haartransplantaties per jaar plaats, weet Van Wooning. In 2019 waren dat er nog 5000. Een flinke stijging; vooral corona zorgde voor een boost.,,Dat je tijdens de pandemie thuis moest werken was ideaal. Na een ingreep heb je namelijk duizenden kleine wondjes en incisies op je hoofd. Ook zijn de getransplanteerde haren dan nog heel kwetsbaar. Bovendien kon je je geld niet uitgeven aan vakanties, dus dan is een investering in jezelf heel aanlokkelijk.”
Nog een reden voor de toename: er rust minder een taboe op. Steeds meer bekende mannen komen uit voor hun haartransplantatie. Zanger Gerard Joling, cabaretier Najib
Amhali, voetballer Wayne Rooney, de gebroeders De Boer, maar ook jongere mannen als voetballer Davy Klaassen en rapper Jebroer zijn er open over.” De rapper liet vlak na zijn ingreep via Youtube hoopvol weten: ‘Het duurt een dag maar het is wel voor de rest van je leven.’
Meer voor minder
Jebroer trok overigens naar Turkije voor de ingreep en hij is zeker niet de enige: elk jaar vliegen 5000 Nederlanders naar Turkije voor een haartransplantatie. ‘Meer voor minder’ is de reden. In Nederland worden doorgaans maximaal 2000 grafts verplaatst, in Turkije 4000 en soms zelfs meer. Daar zit een risico aan, want het donorgebied wordt daardoor grotendeels opgebruikt. Daarnaast betaal je in Turkije in de regel een vaste prijs voor een behandeling, in Nederland gaat dat per graft.
Het prijsverschil tussen de landen wordt wel kleiner”, ziet Van Wooning.,,Hier zijn de prijzen ge zakt, in Turkije juist gestegen. Bovendien zijn vliegtickets aanzienlijk duurder geworden.” De prijs van een behandeling bij een Nederlandse kliniek begint bij ongeveer 4000 euro, in Turkije ben je in de regel maximaal 3000 euro kwijt.
In de herhaling
Bummer voor Je-broer: getransplanteerde haren vallen uit en groeien op volle sterkte terug, maar de originele haren doen dat niet. Om toch je haardos te behouden, adviseert Janmohamed dan ook om finasteride of dutasteride te blijven slikken. Heb je een uitdunnende bos laten opvullen, dan is de kans groot dat er na verloop van tijd weer een ingreep nodig is. Ook Dennis Pasman is na vier jaar toe aan een tweede transplantatie.,,Ik kijk er niet naar uit. Je wordt zes tot acht uur lang behandeld, loopt lang met een kop vol wondjes en het doet behoorlijk zeer. Maar goed, ik wil dus wel weer die volle bos.’ Zelf heeft Van Wooning al vijf keer een haartransplantatie ondergaan. Zijn donorgebied is daardoor flink uitgedund, maar hij heeft een alternatief: lichaamshaar.,,Dat is qua structuur anders, maar wel geschikt om eventueel mijn kruin mee op te vullen.”
HOE VIND JE EEN GOEDE KLINIEK?
Ga bij minimaal twee aanbieders op consult. Zo krijg je een eerste indruk en kom je erachter wat de specialisaties zijn. Wees alert, want je kunt je donorhaar maar één keer gebruiken.
- Bekijk de reviews op sites als kliniek- ervaringen.nl, zorg- wijzer.nl, trustpilot. com en zorgkaart- nederland.nl. Hier vind je ook Turkse klinieken.
- De site van de In- ternational Society of Hair Restoration Surgery biedt een aantal adressen. Van Oijen:,,ISHRS kan gezien worden als een keurmerk voor een kliniek.”
Bron: Algemeen Dagblad
Redacteur: Coen Wulms
Fotografie: © Malou van Breevoort / Shody Careman / NL Beeld / Arjo Frank
