In een recent gepubliceerde wetenschappelijke studie is beschreven dat Coen Gho, Martino Neumann en Margriet Huisman, allen betrokken bij het HaSci, in samenwerking met collega-wetenschappers uit Leiden, Rotterdam en Sheffield erin geslaagd zijn om neurale cellen uit stamcellen van menselijke haarfollikels te kweken. Neurale cellen zijn zowel zenuwcellen (neuronen) als de daarbij behorende ondersteunende cellen (gliacellen). Dit is goed nieuws voor mensen met aandoeningen van het zenuwstelsel, zoals patiënten met een herseninfarct, Alzheimer of met de ziekte van Parkinson. De haarfollikelstamcellen bieden een enorme kans voor het ontwikkelen van patiënt-eigen celtherapieën. Maar dat niet alleen, de lichaamseigen gekweekte cellen kunnen ook gebruikt worden om medicijnen te testen zodat iedere patiënt persoonlijke en optimale medicatie kan krijgen. Maatwerk dus.
In het kort, haren werden geplukt uit de achterzijde van het hoofd van gezonde volwassen donoren. Het middelste deel van de haar werd op de bodem van een kweekplaat gelegd en gekweekt. Na ongeveer een week groeiden cellen uit de haarfollikel, zie figuur 1. Vervolgens werd onderzocht of deze gekweekte stamcellen eigenschappen vertoonden die specifiek zijn voor zenuw- en gliale voorlopercellen. Dit bleek inderdaad het geval te zijn. Daarna hebben de onderzoekers de cellen diepgevroren en na verloop van tijd weer ontdooid. Om te onderzoeken of de gekweekte stamcellen bruikbaar zijn voor transplantatie doeleinden, werden de diepgevroren cellen getest op zowel de vitaliteit na het invriezen als op stress veroorzaakt door de injectieprocedure (shear-stress). Er was een klein verschil in vitaliteit tussen de gekweekte en de ingevroren stamcellen. Verder werd vastgesteld dat shear-stress geen verschil in vitaliteit tussen gekweekte en ingevroren stamcellen veroorzaakt. Vervolgens werden diepgevroren cellen weer in kweek gebracht waarbij bepaalde kweekmethodes toegepast zijn, daardoor konden de gekweekte stamcellen zich in verschillende neurale richtingen verder ontwikkelen.
Na 2 tot 3 weken kweken ontwikkelden de stamcellen zich qua uiterlijk en eigenschappen tot neuronen dan wel gliacellen. Ook na het invriezen van de gekweekte stamcellen was het dus mogelijk om zenuw- en gliacellen te kweken. Kortom, wij zijn erin geslaagd om, voor het eerst in de wereld, zenuwcellen en gliacellen uit diepgevroren menselijke haarfollikelstamcellen te kweken. We hebben daarbij eveneens als eerste aangetoond dat het opzuiveren van stamcellen, het invriezen of shear-stress niet of nauwelijks de vitaliteit en het neurale ontwikkelingsvermogen van de stamcellen verandert. Stamcellen uit de haarfollikel kunnen daarom in de diepvries bewaard worden tot ze nodig zijn en ze zijn daarom uitstekende kandidaten voor zowel patiënt-eigen geneesmiddelonderzoek als stamceltherapie bij een groot scala aan neurale aandoeningen.
Originele titel: Isolation, expansion and neural differentiation of stem cells from human plucked hair: a further step towards autologous nerve recovery. Gho CG, Schomann T, de Groot SC, Frijns JH, Rivolta MN, Neumann MH, Huisman MA. Cytotechnology. 2015 Dec 24.
