Wat is haaruitval?
Iedereen verliest dagelijks haar, dit is een normaal onderdeel van de natuurlijke haarcyclus.
Gemiddeld verliezen we elke dag tussen de 50 en 100 haren. Dit valt meestal niet op omdat er tegelijkertijd nieuwe haren groeien. Wanneer je echter meer dan 100 haren per dag verliest of wanneer het haar niet in dezelfde mate teruggroeit, spreken we van haaruitval.
Haaruitval kan verschillende vormen aannemen: van een geleidelijk dunner wordende haardos tot kale plekken. Het kan zowel mannen als vrouwen treffen en op verschillende leeftijden voorkomen. Voor veel mensen heeft haaruitval een grote invloed op het zelfvertrouwen en zelfbeeld.
Wat zijn de tekenen van haaruitval?
Het is belangrijk om de tekenen van haaruitval tijdig te herkennen zodat je er iets aan kunt doen. Hier zijn enkele veelvoorkomende signalen:
- Je vindt opvallend veel haren in je borstel, op je kussen of in het doucheputje
- Je haar wordt zichtbaar dunner of je ziet je hoofdhuid meer dan voorheen
- Je haarlijn trekt zich terug of je krijgt inhammen
- Je krijgt kale plekken op je hoofd
- Je merkt dat je coupe minder vol is dan voorheen
Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van haaruitval?
Er bestaan verschillende oorzaken voor haaruitval. De meest voorkomende is erfelijke haaruitval (Alopecia Androgenetica), maar er zijn ook andere factoren die kunnen bijdragen aan haarverlies:
Erfelijke haaruitval (Alopecia Androgenetica)
Dit is de meest voorkomende oorzaak van haaruitval bij zowel mannen als vrouwen. Het wordt veroorzaakt door een overgevoeligheid van de haarzakjes voor het hormoon dihydrotestosteron (DHT). DHT wordt gevormd uit testosteron met behulp van het 5-alpha-reductase enzym.
Wanneer DHT zich bindt aan de androgene receptoren in het haarwortelzakje, wordt de groeifase van het haar verkort. Hierdoor worden de haren steeds dunner en korter, totdat het haarwortelzakje uiteindelijk afsterft. Dit proces kan resulteren in dunne plekken of kaalheid.
Bij mannen begint erfelijke haaruitval vaak aan de voorzijde met een terugtrekkende haarlijn en dieper wordende inhammen, terwijl vrouwen doorgaans een meer verspreid patroon vertonen waarbij de gehele haardos dunner wordt.
Haaruitval door stress
Stress kan een grote invloed hebben op je haar. Langdurige of intense stress verhoogt de hoeveelheid adrenaline in het lichaam. Omdat de hoofdhuid een relatief slechte doorbloeding heeft, wordt deze adrenaline hier minder goed afgebroken.
Wanneer adrenaline in contact komt met talgklieren in de hoofdhuid, wordt melkzuur geproduceerd. Dit is schadelijk voor de hoofdhuid en de haargroei, wat uiteindelijk kan leiden tot haaruitval. Deze vorm van haaruitval wordt ook wel telogeen effluvium genoemd.
Tekenen van stress-gerelateerde haaruitval zijn onder andere plotseling verhoogde haaruitval, dunner wordend haar zonder pijn of jeuk aan de hoofdhuid, en in sommige gevallen zelfs kale plekken.
Haaruitval door ijzertekort
Een tekort aan ijzer in het lichaam kan leiden tot haaruitval. IJzer is essentieel voor veel lichaamsfuncties, waaronder het transport van zuurstof naar de cellen. Wanneer je lichaam niet voldoende ijzer krijgt, zal het prioriteit geven aan de essentiële organen en minder aan je haar.
Haaruitval door ijzertekort manifesteert zich meestal als diffuse haaruitval – gelijkmatig verdeeld over de bovenkant van het hoofd. Andere symptomen van ijzertekort kunnen zijn: vermoeidheid, bleke huid, en rusteloze benen.
Een ijzertekort kan worden vastgesteld door middel van bloedonderzoek. Als je vermoedt dat je haaruitval wordt veroorzaakt door een ijzertekort, is het raadzaam om contact op te nemen met je huisarts.
Haaruitval door chemotherapie of bestraling
Chemotherapie en bestraling zijn behandelingen die vaak worden gebruikt bij kanker. Deze behandelingen richten zich op snel delende cellen, waaronder kankercellen, maar ook de cellen die verantwoordelijk zijn voor haargroei.
Haaruitval door chemotherapie of bestraling is meestal tijdelijk. Nadat de behandeling is afgerond, begint het haar in de meeste gevallen na enkele weken tot maanden weer te groeien. Soms kan de structuur of kleur van het haar tijdelijk veranderen na de behandeling.
Andere oorzaken van haaruitval
Naast bovengenoemde oorzaken, kan haaruitval ook worden veroorzaakt door:
- Hormonale veranderingen (zwangerschap, menopauze, schildklierproblemen)
- Bepaalde medicijnen
- Huid- en hoofdhuidaandoeningen
- Auto-immuunziekten zoals alopecia areata
- Voedingstekorten
- Fysieke of emotionele trauma’s
- Haarstylinggewoonten die het haar beschadigen
Haaruitval preventie plan
Wil je iets doen tegen haaruitval? Er zijn verschillende strategieën die kunnen helpen:
- Raadpleeg een professional: Maak een afspraak met je huisarts of een dermatoloog die gespecialiseerd is in haaruitval. Zij kunnen de oorzaak vaststellen en een behandelplan opstellen.
- Let op je voeding: Zorg voor een gevarieerd en gezond eetpatroon met voldoende vitaminen, mineralen en eiwitten. Bepaalde voedingstekorten, zoals een ijzertekort, kunnen bijdragen aan haaruitval.
- Verminder stress: Probeer stress te verminderen door regelmatig te bewegen, voldoende te slapen en ontspanningsoefeningen te doen. Stress kan haaruitval verergeren of zelfs veroorzaken.
- Vermijd schadelijke haarpraktijken: Overmatig verven, föhnen, stijlen of trekken aan het haar kan leiden tot beschadiging en haaruitval. Behandel je haar voorzichtig en gebruik producten die bij jouw haartype passen.
- Overweeg bewezen behandelingen: Er zijn verschillende behandelingen tegen haaruitval, zoals minoxidil, finasteride (alleen voor mannen), mesotherapie en haartransplantatie. Bespreek de mogelijkheden met een professional.
De haarkaarten voor haarverlies
De Norwood Hamilton Haarkaart:
Er zijn haarkaarten ontwikkeld voor zowel mannen als vrouwen, daarop kunt u afgelezen in welke haarfase u zit. Voor mannen is de Norwood en Hamilton haarkaart ontwikkeld, de zogenaamde Norwood/Hamilton Scale.
De Ludwig Haarkaart:
Voor vrouwen is de Ludwig Scale ontwikkeld. Het voornaamste nut van deze haarkaart is de mogelijkheid om de ernst van de haaruitval te bepalen. Deze haarkaarten kunnen niet vertellen hoe veel haaruitval u heeft en hoe dit zich ontwikkelt.
Als u een online test wilt doen op haaruitval, kunt u hier klikken.
Haaruitval behandelingen
Afhankelijk van de oorzaak van je haaruitval, zijn er verschillende behandelmogelijkheden beschikbaar:
Medicamenteuze behandelingen
- Minoxidil (Rogaine): Een over-the-counter oplossing die op de hoofdhuid wordt aangebracht en kan helpen bij het vertragen van haaruitval en het stimuleren van nieuwe haargroei.
- Finasteride (Propecia): Een receptplichtig medicijn voor mannen dat werkt door het blokkeren van het hormoon dat de haarzakjes doet krimpen.
- Hormonale therapie: Voor vrouwen waarbij haaruitval wordt veroorzaakt door hormonale onevenwichtigheden.
Niet-medicamenteuze behandelingen
- Mesotherapie: Bij deze behandeling worden vitamines, mineralen en andere voedingsstoffen direct in de hoofdhuid geïnjecteerd om de haargroei te stimuleren.
- PRP (Platelet-Rich Plasma): Hierbij wordt plasma uit je eigen bloed gebruikt om de haargroei te stimuleren.
- Lasertherapie: Licht therapie kan de bloedcirculatie in de hoofdhuid verbeteren en haarzakjes stimuleren.
Chirurgische behandelingen
- Haartransplantatie: Bij deze procedure worden haarzakjes van een donorgebied (meestal de achterkant van het hoofd) naar de kale gebieden verplaatst.
- Micro Hair Pigmentatie: Een cosmetische procedure waarbij kleine puntjes van pigment in de hoofdhuid worden aangebracht om het uiterlijk van een korte haarlijn of dikkere haardos te creëren.
Uitgebreide informatie over haaruitval
Mannelijke kaalheid en diverse vormen van alopecia
Mannelijke kaalheid, of androgenetische alopecia, is de meest voorkomende vorm van haaruitval bij mannen. Het wordt gekenmerkt door een geleidelijk dunner wordende haardos, vooral rond de kruin en de voorkant van het hoofd. De oorzaak ligt in een combinatie van genetische aanleg en de gevoeligheid van haarzakjes voor het hormoon dihydrotestosteron (DHT).
De medische term voor haaruitval is alopecia. Hiervan bestaan verschillende vormen:
- Alopecia androgenetica: Erfelijke haaruitval
- Alopecia areata: Een auto-immuunaandoening waarbij het immuunsysteem de haarzakjes aanvalt, wat leidt tot ronde kale plekken
- Alopecia totalis: Volledig haarverlies op de hoofdhuid
- Alopecia universalis: Volledig haarverlies over het hele lichaam
Erfelijkheid en haaruitval
Als je vader of andere familieleden op jonge leeftijd hun haar verloren, vraag je je misschien af of jou hetzelfde lot te wachten staat. Erfelijke haaruitval wordt inderdaad doorgegeven via de genen, maar het erfelijkheidspatroon is complex. Zowel de moederlijke als vaderlijke kant kunnen de aanleg voor haaruitval doorgeven. Een familiegeschiedenis verhoogt het risico, maar biedt geen garantie dat jij ook haaruitval zult ontwikkelen.
Haaruitval bij vrouwen
Ongeveer 40% van de vrouwen ervaart op enig moment in hun leven zichtbare haaruitval. Bij vrouwen manifesteert haaruitval zich meestal als een algemene verdunning van het haar, vooral op de kruin, in plaats van een duidelijke terugtrekkende haarlijn zoals bij mannen. Hormonale veranderingen tijdens zwangerschap of menopauze, stress en medische aandoeningen zijn veelvoorkomende oorzaken van haaruitval bij vrouwen.
Sommige vrouwen ervaren haaruitval bij het starten of stoppen met hormonale anticonceptie zoals de pil. De hormonale veranderingen kunnen de haarcyclus verstoren en leiden tot telogeen effluvium, een tijdelijke vorm van haaruitval. Het haar groeit doorgaans weer terug binnen enkele maanden.
Dagelijkse gewoonten en haaruitval
Verschillende alledaagse factoren kunnen bijdragen aan haaruitval:
- Haarstyling: Overmatig of incorrect gebruik van stylingproducten en haarapparaten kan het haar beschadigen en breekbaar maken. Agressieve chemische behandelingen zoals permanent, ontkrullen of veelvuldig verven kunnen de hoofdhuid irriteren en de haarschacht verzwakken.
- Kapsels: Bepaalde kapsels kunnen tijdelijke haaruitval veroorzaken. Strakke vlechten, staarten, knotjes of dreadlocks kunnen overmatige spanning op de haarzakjes veroorzaken, wat kan leiden tot tractie-alopecie (haaruitval door trekken).
- Haarverzorging: Het is normaal om tijdens het wassen wat haren te verliezen – dit zijn meestal haren die al aan het einde van hun groeicyclus waren. Bij overmatig haarverlies tijdens het wassen kun je overwegen om een milde, sulfaatvrije shampoo te gebruiken, zeer heet water te vermijden, zachtjes te masseren in plaats van hard te wrijven en een brede-tand kam te gebruiken om je haar na het wassen te ontwarren.
- Voeding: Een ongebalanceerd dieet of crash-diëten kunnen bijdragen aan haaruitval. Je lichaam heeft eiwitten, ijzer, zink, biotine en andere B-vitamines nodig voor gezond haar. Tekorten aan deze voedingsstoffen kunnen leiden tot dunner haar of haaruitval.
Medische aspecten van haaruitval
Chemotherapie en bestraling: In de meeste gevallen groeit het haar weer terug na chemotherapie of bestraling, meestal binnen 3-6 maanden na het einde van de behandeling. Soms kan het haar anders terugkomen dan vóór de behandeling – het kan een andere kleur, textuur of dikte hebben.
Roos en haaruitval: Roos zelf veroorzaakt geen haaruitval. Echter, de jeuk die met roos gepaard kan gaan, kan leiden tot krabben, wat de hoofdhuid kan beschadigen. Sommige onderliggende aandoeningen zoals seborroïsche dermatitis kunnen zowel roos als haaruitval veroorzaken.
Haaruitval bij kinderen: Ook kinderen kunnen last hebben van haaruitval. Veelvoorkomende oorzaken zijn tinea capitis (een schimmelinfectie), alopecia areata, trichotillomanie (dwangmatig haartrekken), voedingstekorten, hormonale afwijkingen en erfelijke aandoeningen.
Behandelingsresultaten: De tijd die nodig is om resultaten te zien varieert per behandeling: voor medicamenteuze behandelingen zoals minoxidil en finasteride duurt het doorgaans 3-6 maanden, voor mesotherapie en PRP-behandelingen 3-6 maanden met meerdere sessies, en voor haartransplantaties 6-12 maanden.
Conclusie
Haaruitval kan een belastend probleem zijn, maar in veel gevallen zijn er effectieve behandelingen beschikbaar. Het is belangrijk om de onderliggende oorzaak van je haaruitval te identificeren, zodat je een gerichte behandeling kunt krijgen.
Of je nu last hebt van erfelijke haaruitval, stress-gerelateerde haaruitval, of een andere vorm, er zijn stappen die je kunt nemen om het probleem aan te pakken. Raadpleeg altijd een professional zoals een huisarts of dermatoloog voor een juiste diagnose en behandelplan.
Voor meer informatie over specifieke oorzaken van haaruitval, kun je terecht op de volgende pagina’s:
Bezoek ook onze homepage voor meer informatie over haar en haarziekten.
Over de auteurs
E.J.J. van Wooning MSc
Gezondheidswetenschapper en medisch tekstschrijver, gespecialiseerd in haarproblematiek, en preventieve zorg. Werkzaam in samenwerking met diverse klinieken en stichtingen op het gebied van haarverlies en cosmetische geneeskunde.
Prof. Dr. Oranje
Dermatoloog en emeritus hoogleraar kinderdermatologie. Meer dan 35 jaar ervaring binnen de academische en klinische dermatologie. Lid van internationale adviesraden op het gebied van huidziekten en haarproblemen.
Wetenschappelijke bronnen
Smith, R.D., & Nguyen, C.T. (2021). Glycemic variability and sugar cravings: endocrine pathways and management. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 106(3), 589–598.
Oranje, A.P., & Bolognia, J. (2019). The skin and sugar metabolism: dermatologic implications of glycemic shifts. Dermatologic Clinics, 37(4), 473–482.
Van Wooning, E.J.J. (2023). Suikerdrang bij vrouwen: hormonale invloed en psychofysiologische triggers. Nederlands Tijdschrift voor Voeding & Gezondheid, 18(2), 22–29.
National Institutes of Health (NIH). (2020). Nutrient deficiencies and food cravings: understanding the link. www.nih.gov
Haaruitval FAQ - veelgestelde vragen
Bepaalde vragen over haaruitval komen regelmatig terug. Hieronder vindt u een overzicht van de meest voorkomende vragen. De vragen zijn voorzien van korte en bondige antwoorden.
1. Wat veroorzaakt haaruitval?
Haaruitval kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder erfelijkheid, hormonale veranderingen, medische aandoeningen, medicatie, stress, voedingstekorten, en haarverzorgingsgewoonten. De meest voorkomende oorzaak is erfelijke haaruitval, ook wel alopecia androgenetica genoemd.
2. Zorgt stress ervoor dat haar uitvalt?
Ja, stress kan haaruitval veroorzaken of verergeren. Langdurige of intense stress verhoogt de adrenaline in het lichaam, wat kan leiden tot een verstoring van de normale haarcyclus en uiteindelijk haaruitval. Deze vorm van haaruitval wordt telogeen effluvium genoemd en is meestal tijdelijk. Wanneer de stress wordt verminderd, kan het haar weer beginnen te groeien.
3. Kunnen vrouwen last hebben van haaruitval?
Absoluut. Naar schatting ervaart ongeveer 40% van de vrouwen op enig moment in hun leven zichtbare haaruitval. Bij vrouwen uit haaruitval zich meestal als een algemene verdunning van het haar, vooral op de kruin, in plaats van een duidelijke haarlijn die zich terugtrekt zoals bij mannen.
4. Kan een dieet of voedingstekort haaruitval veroorzaken?
Ja, voedingstekorten kunnen een significante impact hebben op je haar. Een tekort aan ijzer, proteïnen, vitamine D, zink, biotine of vitamine B12 kan leiden tot dunner haar of haaruitval. Crash-diëten kunnen ook telogeen effluvium veroorzaken. Een gevarieerd en evenwichtig dieet is essentieel voor gezond haar.
5. Groeit mijn haar weer terug na chemotherapie?
In de meeste gevallen groeit het haar weer terug na chemotherapie, meestal binnen 3-6 maanden na het einde van de behandeling. Het haar kan tijdelijk anders zijn qua kleur, textuur of dikte. In zeldzame gevallen kan het haar dunner blijven of niet volledig teruggroeien.
6. Hoe wordt haaruitval behandeld?
De behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak. Veelvoorkomende behandelingen zijn medicijnen zoals minoxidil en finasteride, mesotherapie, PRP-behandelingen, haartransplantatie, leefstijl- en voedingsaanpassingen, en behandeling van onderliggende medische aandoeningen.
7. Hoelang duurt het voordat resultaten van een behandeling zichtbaar zijn?
Dit varieert per behandeling en per persoon. Voor medicijnen zoals minoxidil en finasteride duurt het meestal 3-6 maanden, voor mesotherapie en PRP 3-6 maanden met meerdere sessies, en voor haartransplantaties 6-12 maanden. Geduld is essentieel bij de behandeling van haaruitval, aangezien het haar een langzame groeicyclus heeft.