Hoofdhuidkoeling

1. Wat is hoofdhuidkoeling? 

Hoofdhuidkoeling voorkomt of vermindert haaruitval bij patiënten die chemotherapie ondergaan. Met behulp van hoofdhuidkoeling vindt minder beschadiging van de haargroeicellen plaats en kunnen uw haren langzaam verder groeien.

2. Hoe werkt hoofdhuidkoeling?

Om uw hoofdhuid te koelen, draagt u een zogenaamde koelkap tijdens de chemotherapie via een infuus. De koelkap wordt opgezet zo’n 30 tot 45 minuten voor aanvang van het infuus en dient na afloop van het infuus nog 90 minuten gedragen te worden. De koelkap is via een afkoppelbare slang verbonden aan een koelapparaat.

3. Wie komt in aanmerking voor hoofdhuidkoeling?

Hoofdhuidkoeling kan worden aangeboden aan patiënten die chemotherapie via een infuus ondergaan ter behandeling van kanker in een orgaan of weefsel. Voorbeelden zijn long-, darm-, borst-, prostaat-, baarmoeder- en eierstokkanker. Bij behandelingen voor bloed- en lymfeklierkanker wordt de hoofdhuidkoeling niet toegepast. Uw arts kan u meer vertellen over de mogelijkheden.

4. Hoe wordt hoofdhuidkoeling verdragen?

De meeste mensen ervaren de eerste tien tot vijftien minuten een onaangenaam en koud gevoel. Het kan voorkomen dat hoofdpijn optreedt, hiervoor kan een pijnstiller genomen worden. Van andere bijwerkingen is nauwelijks sprake.

5. Kan mijn haar ondanks hoofdhuidkoeling toch uitvallen?

De resultaten die met hoofdhuidkoeling bereikt worden, verschillen per soort en de hoeveelheid chemotherapie die wordt gebruikt. Ruim de helft van patiënten is na afloop tevreden. Ook met hoofdhuidkoeling kan het haar na de chemotherapie kuur wat meer uitvallen. De meeste haaruitval wordt waargenomen tussen de 1^e en 2^e chemokuur. Dit betekent niet dat de hoofdhuidkoeling mislukt. Voelt u zich onzeker of teleurgesteld, praat daar dan over met de behandelend oncoloog. Waar u rekening mee dient te houden, is dat de hoofdhuidkoeling wimpers en wenkbrauwen niet koelt. Deze kunnen dus wel uitvallen.

6. Kan hoofdhuidkoeling bij hormoontherapie worden toegepast en hoe zijn de resultaten?

Ja, ook bij hormoontherapie kan hoofdhuidkoeling succesvol worden toegepast. Na de therapie kan het haar enigszins uitvallen. De haaruitval stopt en neemt na verloop van tijd af.

7. Hoe ziet mijn haar eruit na de hoofdhuidkoeling?

Hoofdhuidkoeling is een relatief nieuwe mogelijkheid die wordt aangeboden. Onderzoeken naar de conditie van het haar zijn nog niet of onvoldoende verricht. Mensen die van de hoofdhuidkoeling gebruik hebben gemaakt, maken regelmatig melding van droge en futloze haren. De oorzaak hiervan ligt naar alle waarschijnlijkheid in de chemotherapie en niet zozeer in de hoofdhuidkoeling.

8. Kan een arts vooraf zeggen of mijn haar behouden blijft met hoofdhuidkoeling?

Nee, dit is helaas niet mogelijk. Hiervoor bestaat de behandeling nog te kort en is er nog onvoldoende onderzoek verricht naar de resultaten.

9. Welke risico’s heeft hoofdhuidkoeling?

Hoofdhuidkoeling wordt soms in verband gebracht met mogelijk slecht behandelbare micro-uitzaaiingen in de hoofdhuid. Bij een vermoeden van aanwezige uitzaaiingen in uw hoofdhuid kan een arts de hoofdhuidkoeling afraden. Door het koelen kan de chemo medicatie minder goed de actieve cellen bereiken. Mogelijke uitzaaiingen van borstkanker in uw hoofdhuid zijn bijzonder zeldzaam en als u behandeld wordt voor borstkanker, zal het risico van hoofdhuidkoeling minimaal zijn. Wilt u meer weten over de eventuele risico’s en bijwerkingen van de hoofdhuidkoeling, laat u dan altijd voorlichten door de behandelend oncoloog.

10. Kan ik tijdens de hoofdhuidkoeling mijn bril op houden?

De koelkap moet op de juiste manier op uw hoofdhuid zitten. Vaak is het met wat passen en meten mogelijk om de pootjes van uw bril onder de koelkap te steken. In sommige gevallen kunnen de pootjes aan de buitenkant zitten. Op deze manier kunt u gewoon zien, lezen of iets anders doen tijdens de behandeling.

11. Kan ik wel naar het toilet met een koelkap op mijn hoofd?

Ja. De koelkap kan van het koelapparaat losgekoppeld worden. Voor een maximaal effect dient u de periode te beperken tot maximaal 10 minuten. Het kan voorkomen dat u een duizelig gevoel ervaart tijdens het opstaan en wandelen met de koelkap op uw hoofd. Er kan iemand met u meelopen naar het toilet.

12. Worden de kosten voor hoofdhuidkoeling vergoed?

Kosten voor hoofdhuidkoeling worden meestal door de ziekenhuizen betaald. U hoeft zich hierover geen zorgen te maken. Informeer voor de zekerheid altijd wel even naar de vergoeding van de hoofdhuidkoeling kosten. Doorgaans worden pruiken of haarwerken wel vergoed.

13. Is hoofdhuidkoeling effectief als mijn haar door de chemo al uitvalt?

Ondanks de hoofdhuidkoeling kan uw haar stapsgewijs uitvallen. Als u verder geen irritaties of hinder ondervindt van de koeling, wordt geadviseerd om door te gaan met de koeling. Op het moment dat er geen sprake is van totale haaruitval heeft de hoofdhuidkoeling effect. Scheren wordt afgeraden, omdat het haar daarna niet sneller terug groeit.

14. Kan ik mijn haar verven?

Tijdens de chemokuren hebben de medicijnen invloed op uw haar en hoofdhuid. Het is belangrijk om uw haar in een zo goed mogelijke conditie te houden. Uw haar groeit door de chemo minder snel en bij gekleurd haar is eventuele uitgroei minder snel zichtbaar. Indien u uw haar wilt kleuren en/of verven, dan doet u dat bij voorkeur enkele weken voor aanvang van de chemotherapie. Tijdens de kuren wordt geadviseerd zoveel mogelijk zachte en natuurlijke verzorgingsproducten te gebruiken en het haar niet ruw te behandelen.

15. Blijft mijn haar groeien tijdens de periode van hoofdhuidkoeling?

Bij de meeste patiënten groeit het haar gedurende de hoofdhuidkoeling minder snel. Sommige haren worden door de chemotherapie aangetast en andere haren niet of in mindere mate. Uw haar kan dunner worden, maar toch doorgroeien.

16. Kan ik een haargroeimiddel in combinatie met hoofdhuidkoeling gebruiken?

Na afloop van de chemotherapie kuren gaat uw haar vanzelf weer groeien. Effectieve haargroeimiddelen kunnen ernstige bijwerkingen hebben. Bovendien moet een haargroeimiddel langere tijd gebruikt worden, voordat resultaten zichtbaar worden. U kunt altijd advies inwinnen bij uw oncoloog of behandelend arts over de mogelijkheden van een haargroeimiddel.

17. Kan ik voor aanvang van een hoofdhuidkoeling sessie gel of haarlak in mijn haar aanbrengen?

Geadviseerd wordt om met schone en droge haren de hoofdhuidkoeling te ondergaan. Stylingproducten zoals gel en haarlak kunnen door het vrijkomen van condens nat worden en plakkerig aan gaan voelen.

18. Kan hoofdhuidkoeling ook toegepast worden bij leukemie en lymfomen?

Chemotherapie heeft verschillende samenstellingen. Hoofdhuidkoeling bij de behandeling van leukemie wordt vooralsnog afgeraden. Lymfomen die veroorzaakt worden door Hodgkin kunnen in zowel stadium 1 als 2 bestreden worden, waarbij hoofdhuidkoeling verantwoord is. Als Hodgkin in een ander stadium zit en bij de behandeling van alle niet-Hodgkin gerelateerde lymfomen wordt hoofdhuidkoeling niet geadviseerd.

19. Is er een verband tussen hoofdhuidkoeling en migraine?

Er zijn geen aanwijzingen en/of bewijzen dat patiënten die gebruik maken van hoofdhuidkoeling vaker te maken hebben met migraine. Het tegenovergestelde komt wel voor. Migraine patiënten kunnen de verkoelende werking van de kap als verlichtend ervaren.

20. Bevriest mijn hoofdhuid niet door hoofdhuidkoeling?

Hoofdhuidkoeling wordt al jaren met succes toegepast. Van ernstige bevriezingsverschijnselen is tot nu toe geen melding gemaakt.

21. Wanneer is het beter om te stoppen met hoofdhuidkoeling?

Hoofdhuidkoeling heeft niet bij iedereen het zelfde resultaat. Als de resultaten tegenvallen en/of uitblijven, kan een behandelend arts of verpleegkundige tot stoppen beslissen. Voordat de behandeling daadwerkelijk wordt gestopt, zal de haaruitval gecontroleerd worden. Kan op (te) makkelijke wijze een echte pluk haar uit uw hoofd worden getrokken, dan kan dat een teken zijn om te stoppen. Lichte, diffuse haaruitval is vooralsnog geen reden om te stoppen. Pas na een tweede behandeling kan geadviseerd worden om al dan niet te stoppen met hoofdhuidkoeling.

22. Wat zijn de voordelen van hoofdhuidkoeling bij een chemotherapie behandeling?

Als uw behandeling in aanmerking komt voor hoofdhuidkoeling, dan heeft u te maken met een aantal voordelen. Hoofdhuidkoeling kan het haarverlies verminderen en beperken. Dit is helaas niet bij iedereen het geval. Patiënten die gebruik maken van hoofdhuidkoeling hoeven minder vaak een haarwerk te dragen. Het is een interessante mogelijkheid om kaalheid te voorkomen.

23. Heeft hoofdhuidkoeling nadelen?

Hoe aantrekkelijk het behoud van uw haardos ook klinkt, helaas heeft hoofdhuidkoeling niet bij iedereen hetzelfde resultaat. Vooraf is niet te voorspellen of u uw haar behoudt door te koelen. Licht haarverlies is ook bij het toepassen van hoofdhuidkoeling mogelijk. Hierdoor kunt u zich wat onzeker voelen. Artsen kunnen ook met onvoldoende zekerheid zeggen hoe de kwaliteit van uw haar is na een hoofdhuidkoeling. Met name aan het begin van de behandeling ervaart u een behoorlijk koud gevoel. U dient zich hier op in te stellen en daar dus rekening mee te houden.

24. Hoe kan ik mijn haar verzorgen tijdens de chemotherapie periode?

Chemotherapie heeft een beschadigende werking op uw haarwortels. Uw haar kan dunner worden en uiteindelijk makkelijker breken. Gezonde haren worden hierdoor ook brozer. Wees daarom altijd voorzichtig met het wassen en verzorgen van uw haar tijdens een chemotherapie behandeling. Vermijd het wassen van uw haar met al te warm water en laat het gewassen haar normaal opdrogen. Gebruik geen warme föhn. Wrijf het haar ook niet te hard droog, deppen is beter voor het broze haar. Vlecht lang haar niet te strak in en beperk het gebruik van krul- en stijltangen. Ook intensieve haarbehandelingen zoals kleuren, verven en permanenten stelt u zoveel mogelijk uit.